ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ
Πόσο καλά γνωρίζετε τον εαυτό σας;
από τον MARK MANSON
ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ Πόσο καλά γνωρίζετε τον εαυτό σας; MARK MANSON
Copyright © MARKMANSON.NET
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟ Σ.Ε.Ρ. :ΧΑΡΑ ΠΟΥΛΑΚΟΥ, ΜΕΛΟΣ Σ.Ε.Ρ. – ΕΘΕΛΟΝΤΡΙΑ
Λέγεται πώς οι Έλληνες είχαν χαράξει το «γνῶθι σαὐτόν» (να γνωρίζεις τον εαυτό σου) στους αρχαίους ναούς τους, προσκαλώντας τους ανθρώπους τους να σκεφθούν και να αναρωτηθούν για ένα λεπτό ποια είναι τα κίνητρα και οι ενέργειες τους σε κάθε περίσταση.
Το κυνήγι της αυτογνωσίας είναι στη καρδιά των περισσότερων θρησκειών και των φιλοσοφικών αναζητήσεων ανά τον κόσμο. Φαίνεται πως μια άστοχη παρενέργεια της απίστευτης ικανότητας του μυαλού να αμφισβητεί τα πάντα είναι η ικανότητα του μυαλού να αμφισβητεί και το ίδιο.
«Ποιος είμαι; Γιατί κάνω αυτά που κάνω; Μπορώ να αλλάξω;»
Αυτές είναι ερωτήσεις που μας ταλανίζουν όλους με τον έναν ή τον άλλο τρόπο. Και ενώ δεν πιστεύω ότι υπάρχει ποτέ μια σταθερή απάντηση σε κάποια από αυτές, μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι μελετώντας τους εαυτούς μας.
Φαίνεται τελικά ότι η ψυχολογία έχει αποκαλύψει πολλούς τρόπους με τους οποίους οι απόψεις μας για τους εαυτούς μας επηρεάζουν όχι μόνο τις συμπεριφορές μας αλλά και τις επιτυχίες μας σε αυτόν τον κόσμο. Οι άνθρωποι που πιστεύουν ότι είναι εξυπνότεροι τα πάνε καλύτερα στα τεστ, παρόλο που δεν είναι εξυπνότεροι και δεν έχουν διαβάσει περισσότερο από το μέσο μαθητή. Άνθρωποι που πιστεύουν ότι τους έχουν δώσει ένα δυναμωτικό ρόφημα μπορούν να σηκώσουν περισσότερο βάρος από ότι συνήθως, παρόλο που το δυναμωτικό ρόφημα που τους δόθηκε δεν περιείχε τίποτα το ιδιαίτερο. Άνθρωποι που πιστεύουν ότι χρειάζονται λιγότερο ύπνο, τελικά αποδίδουν καλύτερα με λιγότερο ύπνο από τους άλλους που κοιμούνται περισσότερο.
Οι πεποιθήσεις είναι ισχυρές. Και επειδή είναι ισχυρές, πρέπει να μάθουμε να εκπαιδεύουμε το μυαλό μας να τις παρατηρεί και να τις αμφισβητεί.
Αυτό το σύντομο ηλεκτρονικό βιβλίο περιέχει 3 ιδέες που έχουν σχεδιαστεί για να σας βοηθήσουν να το κάνετε αυτό:
- Τα Δυο Μυαλά Σας
- Πίστεψε αυτό που σε βοηθάει, όχι αυτό που είναι αλήθεια
- Η Απόλυτη Αλήθεια
Ελπίζω, μέχρι το τέλος του βιβλίου, να νιώσετε πιο άνετα να αμφισβητήσετε τον εαυτό σας και να σκεφτείτε νέες ιδέες που δεν είχατε σκεφτεί ποτέ στο παρελθόν.
Καλή απόλαυση.
ΙΔΕΑ #1: ΤΑ ΔΥΟ ΜΥΑΛΑ
Κλείστε τα μάτια σας. Περιμένετε, μην τα κλείσετε ακόμα. Ολοκληρώστε το διάβασμα αυτής της παραγράφου, και μετά κλείστε τα. Εντάξει, κλείστε τα μάτια σας και προσπαθήστε να μη σκεφτείτε τίποτα για 30 δευτερόλεπτα.
Έτοιμοι; Πάμε.
(Περιμένοντας…)
Δεν ήταν εύκολο ε; Το πιο πιθανό είναι ότι πολλές σκέψεις και εικόνες αναδύονταν συνέχεια στο κεφάλι σας.
Τώρα, θέλω να προσπαθήσετε την ίδια άσκηση ξανά, αλλά αυτή τη φορά θέλω να παρατηρήσετε τις σκέψεις και τις εικόνες που αναδύονται. Προσπαθήστε να τις καταγράψετε. Παρατηρήστε τις, σημειώστε τι είναι και μετά αφήστε τις. Δείτε αν μπορείτε να το κάνετε αυτό για ένα λεπτό.
Έτοιμοι; Πάμε.
(Περιμένοντας…)
Τι ήταν; Μπορεί ο καυγάς που είχες με τον αδερφό σου τις προάλλες. Ή η εργασία που πρέπει να παραδώσεις αύριο αλλά εσύ αντ’ αυτού διαβάζεις αυτό. Η’ μια ταινία που είδες πρόσφατα, ή κάποιου είδους φαντασίωση.
Το πιο πιθανό είναι ότι μπορούσατε να τις παρατηρήσετε για λίγο αλλά μετά πολύ γρήγορα βρήκατε τον εαυτό σας να έχει απορροφηθεί στις σκέψεις αυτές χωρίς τη θέληση του.
Αν έχετε κάνει ποτέ διαλογισμό, ακόμα και λίγο, είστε εξοικειωμένοι με την εμπειρία που μόλις είχατε.
Κλείσατε τα μάτια σας και προσπαθήσατε να κλείσετε το μυαλό σας, ακόμα και για 30 δευτερόλεπτα, και παρά τις καλύτερες προσπάθειες σας, η κάνουλα της σκέψης δεν έκλεινε.
Αν έχετε ποτέ συμμετάσχει σε προγράμματα διαλογισμού ή έχετε ασχοληθεί με κάποιο κίνημα όπως το Ζεν, όπως εγώ για κάποιο καιρό, μιλάνε πολύ για αυτήν την «φλυαρία του μυαλού» την οποία βιώσατε και υποφέρατε.
Και αυτό που συμβαίνει είναι ότι αυτή η «φλυαρία του μυαλού» δεν σταματάει ποτέ. Συμβαίνει συνέχεια στην καθημερινότητα σας.
Πολλές από αυτές τις ανατολικές φιλοσοφίες έχουν στόχο να «σωπάσουν» αυτό το φλύαρο κουτί του μυαλού που έχουμε, και υποθέτω ότι είναι χρήσιμο να βάλουμε για λίγο ένα κλαπέτο.
Αλλά στην πραγματικότητα βρήκα την εξάσκηση αυτού του είδους τεχνικών να έχουν κάποιο άλλο όφελος, ένα όφελος που οι ψυχολόγοι το αξιοποιούν και ξεκινάνε να γράφουν για αυτό εδώ στη Δύση.
Το όφελος είναι αυτό που αποκαλώ «Τα δυο μυαλά».
Όταν κλείνεις τα μάτια και προσπαθείς να εκμηδενίσεις τις όποιες σκέψεις (κι αποτυγχάνεις παταγωδώς όπως κι όλοι μας), προφανώς το μυαλό σου σκέφτεται.
Αλλά αν το μυαλό σου σκέφτεται, τότε ποιος παρατηρεί το μυαλό που σκέφτεται;
Ποιος…
Όταν έκανες την άσκηση και το μυαλό σου συνέχισε να σκέφτεται τι είχες να κάνεις για τη δουλειά αύριο, ποιος ήταν αυτός που έβλεπε το μυαλό σου να ανησυχεί για τη δουλειά αύριο;
Ήταν το μυαλό σου που παρατηρούσε το μυαλό σου.
Στο Ζεν αναφέρονται σε αυτό ως «Σκεπτόμενο Μυαλό» και «Μυαλό Παρατηρητής» – τα δυο μυαλά.
Είναι μια συνηθισμένη προσέγγιση στον Βουδισμό, και νέες δυτικές θεραπείες όπως η Θεραπεία της Αποδοχής και της Δέσμευσης (Acceptance and Commitment Therapy (ACT)) να ασχολούνται με το πόσο χρήσιμο είναι και πως μπορεί να λύσει πολλά από τα καθημερινά συναισθηματικά προβλήματα.
Θα αναλύσω τα δυο μυαλά περισσότερο και μετά θα σας δείξω πως μπορούν να έχουν εφαρμογή στην επίλυση πολλών συναισθηματικών προβλημάτων που αντιμετωπίζουμε στην καθημερινότητα μας.
Το πρόβλημα με το «Σκεπτόμενο Μυαλό» είναι ότι δεν το ελέγχουμε ολοκληρωτικά.
Δε με πιστεύετε; Θα σας το αποδείξω.
Ό, τι και να κάνετε, να ΜΗΝ σκεφτείτε έναν ροζ ελέφαντα. Μην σκεφτείτε έναν ροζ ελέφαντα που κρατάει μια μπλε ομπρέλα με την προβοσκίδα του. Μην σκεφτείτε έναν ροζ ελέφαντα για τις επόμενες δυο παραγράφους.
Εντάξει, όχι μόνο κάνατε εικόνα έναν τεράστιο ροζ ελέφαντα με μια μπλε ομπρέλα, αλλά βλέπατε και τον εαυτό σας να σκέφτεται έναν ροζ ελέφαντα ενώ διαβάζατε τις προηγούμενες παραγράφους.
Το Μυαλό Παρατηρητής παρακολουθούσε το Σκεπτόμενο Μυαλό να υποκύπτει συνεχόμενα σε ροζ ελέφαντες, παρά το γεγονός ότι έλεγε στο Σκεπτόμενο Μυαλό να ΜΗΝ υποκύψει σε αυτούς τους ελέφαντες.
Το Σκεπτόμενο Μυαλό συνεχώς φλυαρεί, ενώ περιμένετε στην ουρά, ενώ είστε στο κρεβάτι προσπαθώντας να κοιμηθείτε, όταν αποσυντονίζεστε από τις συζητήσεις με άλλους, ή όταν το μυαλό σας ταξιδεύει ενώ διαβάζετε.
Το Σκεπτόμενο Μυαλό μας είναι σαν ένα ερεθισμένο σκυλί με λουρί που τρέχει διαρκώς πίσω από πράγματα, και αν δεν είμαστε συνηθισμένοι να χρησιμοποιούμε το Μυαλό Παρατηρητή, τότε το Σκεπτόμενο Μυαλό μας τραβάει μαζί του.
Αν το Σκεπτόμενο Μυαλό μας ξεκινήσει να παθιάζεται με το να φτάσει στο επίπεδο 30 στο Diablo (ηλεκτρονικό παιχνίδι) ή με το τελευταίο επεισόδιο του Mad Men, το Παρατηρητικό Μυαλό μας είναι αβοήθητο στο να επικρατήσει. (Ένα βιβλίο γεμάτο από υπέροχα παραδείγματα και περαιτέρω εξηγήσεις είναι το “The Happiness Trap” (Η παγίδα της ευτυχίας) του Russ Harris).
Το ίδιο ισχύει και για τα συναισθήματα. Κι από εκεί τελικά προέρχεται ο μεγαλύτερος πόνος μας – όχι από τα αρνητικά συναισθήματα, αλλά από το γεγονός ότι είμαστε αβοήθητοι από τα αρνητικά συναισθήματα που μας ρουφάνε.
Το μεγαλύτερο μέρος του ψυχολογικού και συναισθηματικού μας άγχους συμβαίνει επειδή το Σκεπτόμενο Μυαλό και το Μυαλό Παρατηρητής είναι «συγχωνευμένα» και δεν ξεχωρίζουμε τη διαφορά.
Ο κόσμος με ρωτάει όλη την ώρα, «Πώς θα σταματήσω να ζηλεύω τόσο;» ή «Πώς θα σταματήσω να θυμώνω τόσο πολύ;» ή «Πώς δεν θα νευριάζω άλλο πια με αυτήν την κατάσταση;»
Η απάντηση είναι: δεν σταματάς. Δεν μπορείς να ελέγξεις το Σκεπτόμενο Μυαλό σου. Αυτά τα συναισθήματα αναδύονται και θα συνεχίζουν να αναδύονται.
Το κόλπο είναι να μην μπερδεύεσαι με εκείνα τα συναισθήματα όταν αναδύονται.
Στο Ζεν, συμβουλεύουν αντί να πεις «Είμαι θυμωμένος», να πεις, «Νιώθω θυμό». Αντί να πεις, «Είμαι αγχωμένος», πες, «Νιώθω άγχος». Αντί να πεις, «Ζηλεύω», πες, «Νιώθω ζήλεια».
Μπορεί να φαίνεται πολύ λεπτή η διαφορά, αλλά δοκίμασε το. Σκεφτείτε μια στιγμή πρόσφατα που νιώσατε ένα αρνητικό συναίσθημα, πολύ θυμό ή άγχος ή ανασφάλεια.
Τώρα, αντί να σκεφτείτε, «Ήμουν θυμωμένος με τον αδερφό μου», σκεφτείτε, «Ένιωσα θυμό προς τον αδερφό μου». Είχατε θυμό, αλλά δεν σας ήλεγξε ο θυμός.
Τα συναισθήματα δεν είναι επιλογή. Η συμπεριφορά είναι.
Ο κόσμος με ρωτάει συνέχεια, «Πώς αντιμετωπίζεις το φόβο της αποτυχίας;» ή «Πώς δεν ανησυχείς για την απόρριψη;»
Αντιμετωπίζω το φόβο και την ανησυχία αντιμετωπίζοντας το φόβο και την ανησυχία.
(Το ξέρω ότι η απάντηση αυτή είναι πολύ ενοχλητική.)
Αισθάνομαι τον ίδιο φόβο και ανησυχία όπως ο καθένας, απλά δεν ταυτίζομαι με αυτό. Το αποδέχομαι και προχωράω.
Δεν αφήνω το Σκεπτόμενο Μυαλό μου να με ελέγξει. Απελευθερώνομαι από τα συναισθήματα μου. Όταν νιώθω φόβο, συνειδητά επιλέγω να δράσω ανεξάρτητα. Όταν νιώθω ανησυχία, συνειδητά επιλέγω να ενεργήσω ανεξάρτητα.
Για παράδειγμα, όταν πρέπει να κάτσω και να γράψω πολλά (όπως αυτό το ηλεκτρονικό βιβλίο), συχνά αγχώνομαι. Θέλω να γράψω κάτι πραγματικά καλό επειδή ξέρω ότι χιλιάδες άνθρωποι θα το διαβάσουν.
Ένα αποτέλεσμα αυτού του άγχους είναι η αναβλητικότητα.
Όταν ήμουν νεότερος και βρισκόμουν σε καταστάσεις όπου αγχωνόμουν και γινόμουν αναβλητικός (π.χ. για μια σημαντική εργασία στο σχολείο), θα έλεγα, «Δεν μπορώ να το κάνω επειδή είμαι πολύ κουρασμένος» ή «Δεν μπορώ να συγκεντρωθώ όπως οι άλλοι, πρέπει να έχω διάσπαση προσοχής ή κάτι».
Αυτός ήμουν εγώ μπερδεμένος με το Σκεπτόμενο Μυαλό μου. Δεν υπήρχε διαχωρισμός μεταξύ των συναισθημάτων μου και της ταυτότητας μου.
Ένιωθα αγχωμένος και σκεφτόμουν ότι «Δεν μπορώ να το κάνω για X, Ψ ή Ω λόγο,» και το αποδέχτηκα αμέσως. Ήμουν σκλάβος του Σκεπτόμενου Μυαλού μου, και με τράβαγε από το λουρί.
Αυτές τις μέρες, είμαι ικανός πολλές φορές να κάτσω και να γράψω 5.000 λέξεις ή και περισσότερες σε μια μόνο μέρα. Ακόμα νιώθω το ίδιο άγχος. Ακόμα ακούω τις ίδιες σκέψεις («Πρέπει πρώτα να φάω», «Πρέπει να πάρω έναν υπνάκο», «Δεν έχω διάθεση να γράψω τώρα».)
Αλλά πλέον αντί να ταυτιστώ με αυτές τις σκέψεις, τις αναγνωρίζω:
«Νιώθω άγχος να γράψω σήμερα.»
«Έχω μια υποψία ότι πρέπει να φάω πρώτα.»
«Έχω μια υποψία ότι πρέπει ρίξω έναν υπνάκο πρώτα.»
Και μετά γυρνάω στο Σκεπτόμενο Μυαλό και του λέω ότι είναι γεμάτο μπούρδες και ότι δεν χρειάζομαι τίποτα εκτός από το να στρωθώ κάτω και να αρχίσω να γράφω.
Όλοι έχουμε δικαιολογίες και αρνητικά συναισθήματα χωρίς τη θέληση μας.
Μαντέψτε! Αυτό δεν πρόκειται ποτέ να αλλάξει.
Δε με νοιάζει πόσες θετικές σκέψεις κάνετε, τι είδους θεραπείες ακολουθείτε, ή τι είδους Νέας Γενιάς Πνευματικές βλακείες έχετε εφεύρει – οι αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα είναι μια φυσική διαδικασία του ανθρώπινου μυαλού.
Δεν μπορείς να τους ξεφύγεις. Κανείς μας δεν μπορεί.
Αυτό που ΜΠΟΡΕΙΤΕ να κάνετε είναι τα αποδεχθείτε. Εξουδετερώστε τα και μετά δράστε ανεξάρτητα.
Όταν ο κόσμος έρχεται και με ρωτάει πώς «Να σταματήσω να νιώθω θυμωμένος.» ή «Να σταματήσω να αγχώνομαι», αυτό είναι δικό τους πρόβλημα. Όσο το δυνατόν γρηγορότερα προσπαθήσετε να εξαλείψετε μια σκέψη ή ένα συναίσθημα, την κάνετε ισχυρότερη.
Όσο περισσότερο συγκεντρώνεστε σε ένα συναίσθημα, τόσο πιο ισχυρό γίνεται.
Τα Αρνητικά συναισθήματα είναι σαν την κινούμενη άμμο: όσο περισσότερο πασχίζετε να βγείτε έξω, τόσο περισσότερο βουλιάζετε μέσα σε αυτήν.
Το κόλπο είναι να τα αποδεχτείτε και μετά να τα αφήσετε. Αυτή είναι μια ικανότητα και μια διαδικασία, αλλά δεν μπορεί να εξασκηθεί μέχρι να αναγνωρίσετε και να δείτε ότι υπάρχουν δυο μυαλά κι εσείς ελέγχετε μόνο το ένα από τα δυο.
Σας παραθέτω μερικές ασκήσεις που μπορείτε να κάνετε που θα σας βοηθήσουν να ξεχωρίσετε τα δυο σας μυαλά και να πάρετε περισσότερο τον έλεγχο της συμπεριφοράς σας ανεξάρτητα από τις σκέψεις σας και τα συναισθήματα σας.
- Κάθε φορά που νιώθετε ένα δυνατό συναίσθημα ή έχετε μια έντονη σκέψη, αποσυνδεθείτε από αυτό και μετά κατακτήστε το.
«Το αφεντικό μου είναι ηλίθιο. Αλλά έχω τη σκέψη ότι το αφεντικό μου είναι ηλίθιο.»
«Δεν μισώ την πρώην κοπέλα μου. Νιώθω μίσος προς την πρώην κοπέλα μου.»
«Δεν είμαι μόνος και θλιμμένος. Νιώθω μοναξιά και κατάθλιψη.»
Η γλώσσα είναι πανίσχυρη. Παρατηρήστε όταν αποσυνδέεστε από αυτά τα συναισθήματα και τις σκέψεις με αυτόν τον τρόπο ότι: 1) είναι προσωρινές καταστάσεις, και όχι μόνιμες και 2) σε αναγκάζει να αναλάβεις την ευθύνη τους. Δεν ευθύνεται κανένας για αυτές, απλά υπάρχουν.
- Ευχαριστήστε το Σκεπτόμενο Μυαλό σας για τις αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα. Αυτή είναι μια τεχνική από την ACT και είναι αποτελεσματική. Μπορεί να φαίνεται εντελώς τρελή, αλλά είναι αποτελεσματική γιατί σε ΑΝΑΓΚΑΖΕΙ να αποδεχτείς τα αρνητικά συναισθήματα σου αντί να τα πολεμήσεις.
«Σε ευχαριστώ Σκεπτόμενο Μυαλό, που ένιωσες αγχωμένος πριν το ραντεβού μου απόψε. Θα με κρατήσει σε εγρήγορση.»
«Σε ευχαριστώ Σκεπτόμενο Μυαλό, που θύμωσες στο αφεντικό μου. Εκτιμώ πραγματικά το πόσο νοιάζεσαι.»
Αυτό θα σας κάνει να νιώσετε πολύ περίεργα – να εκφράζετε την ευγνωμοσύνη σας στα αρνητικά συναισθήματα. Αλλά πιστεύω ότι θα δείτε ότι αποδυναμώνει τη δύναμη των σκέψεων και των συναισθημάτων μέσα στο χρόνο και στην πραγματικότητα σας κινητοποιεί να δράσετε ανεξάρτητα από αυτά.
- Τέλος, αν πιάσετε τον εαυτό σας εν βρασμώ, ή αν υπάρχει κάτι που πραγματικά σας ενοχλεί, δοκιμάστε αυτό.
Θυμηθείτε κάτι που σας ενόχλησε/απασχόλησε πρόσφατα και κρατήστε το στο μυαλό σας. Μπορεί να ήταν η κοπέλα σας που σας ενόχλησε. Μπορεί να φάνταζε τρομακτικό να μιλήσετε σε εκείνο το γλυκό κορίτσι στην τάξη που κάθετε δίπλα σας. Μπορεί να θέλατε να παραιτηθείτε από τη δουλειά σας.
Βάλτε το σε μια μόνο πρόταση, όπως, “Νιώθω φοβισμένος να παραιτηθώ» ή «Αισθάνομαι ενοχλημένος με την κοπέλα μου».
Τώρα κλείστε τα μάτια σας και φανταστείτε τον Μπαγκς Μπάνι να το λέει ενώ μασουλάει ένα καρότο. Μετά τον Μίκυ Μάους να το λέει, ενώ χορεύει και κάνει καρτ. Φανταστείτε ότι σας το τραγουδάει ο Άλβιν και η παρέα του τα σκιουράκια στο ρυθμό των καλάντων.
Τώρα, μετατρέψτε το σε εικόνα, μπορεί η θυμωμένη κοπέλα σας ή εσείς να κάθεστε σε ένα παγκάκι. Βάλτε αυτήν την εικόνα στην οθόνη μιας τηλεόρασης. Κάντε τα χρώματα πιο ζωηρά και αστεία, ντύστε τον εαυτό σας με ένα Polka κουστούμι. Κάντε τα μαλλιά της κοπέλας σας ένα τσαμπί από καραμέλες.
Κάντε την σκέψη σας να φαίνεται και να ακούγεται απολύτως αστεία στη σκέψη σας. Πάρτε το χρόνο σας και παίξτε με αυτόν τον τρόπο. Προσπαθήστε να κάνετε τον εαυτό σας να γελάσει.
Αφού το έχετε κάνει αυτό για ένα ή δυο λεπτά, σταματήστε. Πώς νιώθετε;
Το πιο πιθανό είναι ότι αισθάνεστε πολύ καλύτερα γι’ αυτό και το αρνητικό συναίσθημα δεν είναι τόσο έντονο όσο πριν.
Διαχωρίζοντας το Μυαλό σας Παρατηρητή από το Σκεπτόμενο Μυαλό σας είναι μια συνήθεια που χρειάζεται εξάσκηση. Αλλά από τη στιγμή που θα ξεκινήσετε να το κάνετε, θα αισθάνεστε ολοένα και λιγότερο σκλάβος των σκέψεων σας και των συναισθημάτων σας. Θα ανακτήσετε μεγαλύτερο έλεγχο της εσωτερικής καθημερινής σας ζωής και θα νιώθετε καλύτερα γι’ αυτό.
Κατά τη γνώμη μου, αυτό είναι το μοναδικό σημαντικό βήμα για να εξελίξετε την αυτοπειθαρχία και να ενεργείτε ανεξαρτήτως των νευρώσεων και των διανοητικών κηλίδων από τα οποία μπορεί να πάσχετε.
Μόλις έχετε διαχωρίσει τα δυο σας μυαλά, μπορείτε να ξεκινήσετε να εξελίσσετε τις σκέψεις σας και τα συναισθήματα σας από μια πιο αντικειμενική οπτική και να αποφασίζετε ποια από αυτά είναι χρήσιμα και ποια από αυτά σας πονάνε (αυτό θα το αναλύσουμε περισσότερο στην Ιδέα #3).
ΙΔΕΑ #2: Πίστεψε αυτό που σε βοηθάει, όχι αυτό που είναι αλήθεια
Δυο άντρες ήταν σε ένα μπαρ στην Αλάσκα πίνοντας και μιλώντας για το Θεό (δυο πράγματα που συνήθως πάνε μαζί).
Ένας από τους δυο άντρες είπε:
«Κοίτα, δεν υπάρχει Θεός και θα στο αποδείξω. Μόλις πριν λίγες εβδομάδες, εγκλωβίστηκα σε μια χιονοθύελλα χωρίς καθόλου προμήθειες. Ήμουν σίγουρος ότι θα πέθαινα από το κρύο. Αποφάσισα λοιπόν, ότι θα προσπαθούσα όλο το θέμα του Θεού. Έπεσα στα γόνατα και προσευχήθηκα. Του είπα πως αν με σώσει, θα πίστευα για πάντα σε αυτόν.»
Ο άλλος άντρας τον περιέπαιξε λέγοντας του, «Λοιπόν, είσαι εδώ, έτσι δεν είναι; Προφανώς σε έσωσε!»
Ο άντρας απάντησε, «Όχι, δε με έσωσε. Κάποιοι Εσκιμώοι πέρασαν μερικά λεπτά αργότερα και με μετέφεραν πίσω στην πόλη. Ο Θεός δεν έκανε τίποτα.»
Αυτή η απόκρυφη ιστορία κυκλοφορεί εδώ και κάποιο καιρό σαν παράδειγμα του πως δυο άνθρωποι μπορούν να έχουν 2 διαφορετικές ερμηνείες για την ίδια ακριβώς ιστορία.
Το πώς θα εκλάβεις την παραπάνω ιστορία, ή κάποια άλλη ιστορία για αυτό το θέμα, εξαρτάται από τις πεποιθήσεις που έχεις επιλέξει.
Κάτι σαν το ποτήρι που άλλοι το βλέπουν μισογεμάτο, ενώ άλλοι μισοάδειο.
Όποιος έχει περάσει κάποιο χρόνο στο internet ξέρει ότι σχεδόν τα πάντα μπορούν να συζητηθούν.
Μπορεί να πιστεύετε ότι πρέπει να πάρετε καλούς βαθμούς στο Πανεπιστήμιο για να βρείτε μια καλή δουλειά. Αυτή η πεποίθηση μπορεί να συζητηθεί. Μπορεί να πιστεύετε ότι πρέπει να αποταμιεύετε ένα συγκεκριμένο ποσό κάθε μήνα για να εξασφαλίσετε το μέλλον σας. Μπορεί να συζητηθεί. Μπορεί να πιστεύετε ότι να είστε ευγενής και ειλικρινής είναι ο καλύτερος τρόπος να δημιουργήσετε καλές σχέσεις με τους ανθρώπους, ακόμα και αυτό μπορεί να συζητηθεί.
Ένα πράγμα που με αποκαρδιώνει όταν κάνω ψυχολογική έρευνα σε έννοιες όπως ελκυστικότητα, ευτυχία, επιτυχία, κίνητρο, ανάπτυξη και εξέλιξη, είναι ότι σχεδόν ποτέ δεν υπάρχει ομοφωνία. Είναι μόνο δεδομένα. Και πολλά από αυτά τα δεδομένα μπορούν να συζητηθούν.
Είναι το ίδιο πράγμα με όταν έσκαψα στο θέμα του φύλου. Ποιες είναι οι νευροβιολογικές διαφορές μεταξύ αντρών και γυναικών; Ποια σημεία των ρόλων των φύλων είναι έμφυτα και ποια είναι πολιτισμικά;
Δεν υπάρχει ομοφωνία. Μόνο πολλά δεδομένα, και αυτά τα δεδομένα είναι…. καλά μαντέψατε, συζητήσιμα.
Το ίδιο ισχύει με τη διατροφή σε ένα μεγάλο βαθμό. Το ίδιο ισχύει και με την υγεία.
Υπάρχουν μεγάλα κενά ακόμα και στη γνώση της φυσικής και της βιολογίας. Οι επιστήμονες ακόμα και των δυσκολότερων επιστημών, έχει δείξει ότι επηρεάζουν τα αποτελέσματα των πειραμάτων τους μέσω ασυνείδητων προκαταλήψεων.[1]
Οι δικές τους πεποιθήσεις επηρέασαν τα αποτελέσματα που ήθελαν να προκύψουν και ως εκ τούτου επηρέασαν ασυνείδητα τον τρόπο με τον οποίο διεξάχθηκε το πείραμα.
Και δεν πρόκειται ούτε καν να αγγίξω το θέμα της θρησκείας – αλλά ας πούμε απλά ότι όταν η «πίστη» ανακηρύσσεται ως η νούμερο ένα αρετή, επιβιώνετε πάνω στην πίστη.
Η ουσία είναι, είτε το συνειδητοποιούμε είτε όχι, ότι κάποια στιγμή επιλέγουμε όλες μας τις πεποιθήσεις.
Μερικές φορές τις επιλέγουμε συνειδητά για πολύ συγκεκριμένους λόγους. Μερικές άλλες φορές τις επιλέγουμε ασυνείδητα (μας πίεσαν οι γονείς μας, ή εξυπηρέτησαν μια ασυνείδητη ανάγκη μας).
Ό,τι νομίζουμε και πιστεύουμε σήμερα, σε κάποια στιγμή πήραμε την απόφαση να πέσουμε μέσα σε αυτό, να αποφασίσουμε τι είναι αληθινό για εμάς.
Αυτό ισχύει για τα πάντα.
Εσείς κι εγώ ποτέ δεν είδαμε πραγματικά τους ναπολεόντειους πολέμους.
Δεν ήμασταν μάρτυρες του Ολοκαυτώματος ή της προσγείωσης στη Σελήνη. Απλά αποδεχόμαστε τα γεγονότα επειδή αρκετοί άνθρωποι έχουν πει ότι συνέβησαν.
(Και σίγουρα, υπάρχουν κάποιοι τρελοί που αμφισβητούν ότι αυτά τα γεγονότα πραγματικά συνέβησαν. Έχουν επιλέξει, για ακόμη μια φορά, να υιοθετήσουν διαφορετικές πεποιθήσεις.) Σχεδόν ό,τι ξέρουμε είναι από δεύτερο χέρι και βασίζεται στην πεποίθηση. Αλλά ακόμα και όταν πρόκειται για εμπειρίες που έχουμε από πρώτο χέρι, πρόσφατη ψυχολογική έρευνα δείχνει ότι οι αντιλήψεις μας για τις δικές μας εμπειρίες μας είναι συχνά αναξιόπιστες.
Ο ψυχολόγος Daniel Kahneman υποστήριξε ότι στην πραγματικότητα θυμόμαστε πολύ λίγες λεπτομέρειες από τις εμπειρίες μας και σε επόμενο χρόνο «κλείνουμε τρύπες» στις αναμνήσεις μας κάνοντας υποθέσεις και, ναι, με τις πεποιθήσεις μας. [1] Άλλοι ερευνητές έχουν υποστηρίξει ότι συχνά προσαρμόζουμε τις πεποιθήσεις μας σε αυτό που συμμορφώνεται με τα συναισθήματα μας και τις παρορμήσεις μας, και όχι με βάση τα πραγματικά γεγονότα ή αυτά που προδίδουν τα αποδεικτικά στοιχεία.[2]
[1] Redelmeier, D.A., & Kahneman, D. (1996). Patients’ memories of painful medical treatments: real-time and retrospective evaluations of two minimally invasive procedures. Pain, 66(1), 3-8
[2] Kardash, C.M., & Scholes, R.J. (1996).Effects on preexisting beliefs, epistemological beliefs, and need for cognition on interpretation of controversial issues. Journal of Educational Psychology, 88(2), 260.
Και λοιπόν; Ποιο είναι το πρόβλημα με το να πιστεύουμε ό,τι θέλουμε; Ποιο είναι το πρόβλημα αν έχουμε ανακριβείς αναμνήσεις και βλέπουμε τις εμπειρίες με τον τρόπο που εμείς θέλουμε χωρίς να γνωρίζουμε πραγματικά τι είναι βέβαιο και τι όχι; Γιατί δεν μπορούμε να προχωρήσουμε πιστεύοντας ότι μας αρέσει, με ό, τι πιστεύαμε πάντα; Το πρόβλημα είναι ότι δε μας βοηθάει κάθε πεποίθηση. Και κάποιες πεποιθήσεις μας βλάπτουν. Το πρόβλημα είναι ακόμα κάτι στην ψυχολογία που ονομάζεται προκατάληψη επιβεβαίωσης. Η προκατάληψη επιβεβαίωσης είναι η τάση του ανθρώπου να παρατηρεί μόνο τα φαινόμενα που υποστηρίζουν τις προηγούμενες πεποιθήσεις μας.[1] Για παράδειγμα, ένας Ινδός που πιστεύει ότι οι λευκοί άνθρωποι είναι ρατσιστές, θα προσέξει μόνο τις στιγμές που οι λευκοί άνθρωποι θα είναι αγενείς προς τις μειονότητες και δε θα παρατηρήσει τις εκατοντάδες φορές που ήταν ευγενικοί προς τις μειονότητες. Δεν το κάνουν αυτό επίτηδες, είναι μια ασυνείδητη προκατάληψη.
[1] Nickerson, R.S. (1998). Confirmation bias: A ubiquitous phenomenon in many guises. Review of General Psychology, 2(2), 175.
Ένα άτομο που πιστεύει ότι είναι άσχημο θα παρατηρεί μόνο τους ανθρώπους που αντιδρούν αρνητικά στην εμφάνιση τους και όχι αυτούς που αντιδρούν θετικά.
Ένα άτομο που πιστεύει ότι είναι χαζό θα μείνει σε όλα τα λάθη που θα κάνει αντί να βλέπει και να αποδέχεται την αναγνώριση και τον έπαινο για την έξυπνη δουλειά που έχει κάνει.
Εργαζόμουν σαν προπονητής ραντεβού (dating coach) για μερικά χρόνια. Γνώρισα και βοήθησα σε όλο τον κόσμο, ανθρώπους κάθε εθνικότητας, ηλικίας από 18 έως 59.
Ήταν πάμπολλες οι φορές που ένας πελάτης με προσλάμβανε, πέταγα στην πόλη του και τον συναντούσα στο αεροδρόμιο κι εκεί έβλεπα ότι ήταν: ψηλός, με θεληματικό πηγούνι, καλή φυσική κατάσταση, κομψά ντυμένος. Θα στεκόταν κορδωμένος, θα μου έσφιγγε το χέρι. Θα ήταν μηχανικός λογισμικού ή δικηγόρος ή οικονομικός αναλυτής ή θα είχε κάποιο άλλο εντυπωσιακό επάγγελμα.
Η άμεση αντίδραση μου ήταν «Τι πρόβλημα έχει αυτός με τις γυναίκες;»
Αλλά πολύ σύντομα ανακάλυπτα. Βγαίναμε έξω μαζί, γνωρίζαμε μερικές γυναίκες και μέσα σε μερικά λεπτά το έβλεπες, πίστευε ότι δεν ήταν ελκυστικός.
Από τη δική μου οπτική γωνία, οι γυναίκες θα ήταν παντού γύρω του, θα τον φλέρταραν, θα είχαν τα βλέμματα τους πάνω του, θα του χαμογελούσαν.
Σε εμένα τα σημάδια ήταν ολοφάνερα. Αλλά στο δικό του μυαλό ήταν άσχημος, καθόλου ελκυστικός και αποκρουστικός, οπότε αυτό που έβλεπε ήταν γυναίκες που ήταν ευγενικές και ανεχόντουσαν την παρουσία του και δεν τις ενδιέφερε καθόλου.
Σαν αποτέλεσμα, όχι μόνο δεν έκανε κανένα βήμα στις ευκαιρίες που είχε με τις γυναίκες, αλλά και η συμπεριφορά του τελικά γινόταν αρνητική και οι γυναίκες έχαναν το ενδιαφέρον τους. Το έβλεπα αυτό ξανά και ξανά
Ήταν ένα απίστευτο μάθημα στην προκατάληψη επιβεβαίωσης στο εκτιθόμουν ξανά και ξανά.
Έχω πέσει πάνω σε παρόμοιες εξουθενωτικές προκαταλήψεις σε άντρες όταν έχει να κάνει με την εθνικότητα, το ύψος, τα λεφτά ακόμα και την προσωπικότητα τους. Σε όλες τις περιπτώσεις , σαμποτάρουν τους ίδιους τους τους εαυτούς με τις φτωχές πεποιθήσεις τους.
Έχω κάτσει και είχα δεσμευτικές και ενδιαφέρουσες δίωρες συζητήσεις με άνδρες που ειλικρινά μου είπαν ότι οι άλλοι δεν τους συμπαθούσαν επειδή δεν μπορούσαν να τους τραβήξουν το ενδιαφέρον στις συζητήσεις.
Πολλές φορές τα προβλήματα μας δεν είναι στην πραγματικότητα προβλήματα, αλλά μάλλον συμπτώματα άχρηστων πεποιθήσεων.
Δεν έχει σημασία αν μια πεποίθηση είναι αληθινή ή όχι, αυτό που μετράει είναι κατά πόσο είναι χρήσιμη.
Αν πιστεύεις ότι είσαι άσχημος, ή μη ελκυστικός , ή αρκετά αδιάφορος – αυτό μπορεί να είναι ή να μην είναι αλήθεια σε πολλές περιπτώσεις. Αλλά ποτέ δεν μπορεί να αποδειχθεί το ένα ή το άλλο. Οπότε γιατί να μην θεωρήσουμε ότι δεν είναι αλήθεια; Τι έχεις να χάσεις;
Συνειδητοποιώ ότι το να επιλέξεις τις πεποιθήσεις σου δεν είναι τόσο απλό όσο το να ρίξεις ένα ζάρι. Είναι μια πολύ πιο πολύπλοκη διαδικασία την οποία μπορώ να αναλύσω μια άλλη φορά.
Αυτό που προσπαθώ να κάνω εδώ είναι να φυτέψω σπόρους.
Την επόμενη φορά που θα νιώσετε χαζοί ή ανασφαλείς, ρωτήστε τον εαυτό σας εάν σας είναι χρήσιμη αυτή η πεποίθηση.
Την επόμενη φορά που θα νιώσετε ανεπαρκείς ή ανίκανοι να πετύχετε το οτιδήποτε, ρωτήστε τον εαυτό σας εάν σας είναι χρήσιμη αυτή η πεποίθηση.
Την επόμενη φορά που θα νιώσετε μη ελκυστικός και ανεπιθύμητος, ή ότι η κατάσταση είναι αδύνατη, αναρωτηθείτε εάν σας είναι χρήσιμη αυτή η πεποίθηση.
Επειδή δεν έχει σημασία τι είναι αλήθεια και τι όχι. Η αλήθεια είναι για ατελείωτες συζητήσεις στις περισσότερες περιπτώσεις. Οπότε γιατί να μην επιλέξετε την πλευρά που σας συμφέρει;
ΙΔΕΑ #3: Η ΑΠΟΛΥΤΗ ΑΛΗΘΕΙΑ
Στα μέσα του 19ου αιώνα, ένα αγόρι γεννήθηκε σε μια πλούσια οικογένεια. Από την αρχή, το αγόρι υπέφερε από σοβαρά προβλήματα υγείας: ένα πρόβλημα στα μάτια του που το είχε αφήσει προσωρινά τυφλό σαν παιδί, μια φοβερή στομαχική διαταραχή που τον ανάγκαζε να ακολουθεί μια πολύ αυστηρή δίαιτα, και πόνους στη πλάτη του που θα τον παίδευαν για όλη του τη ζωή.
Παρά την αποδοκιμασία του πατέρα του, φιλοδοξούσε να γίνει ζωγράφος όταν μεγαλώσει. Εκπαιδεύτηκε, αλλά για πολλά χρόνια κάθε προσπάθεια κατέληγε σε αποτυχία. Στο μεταξύ, ο αδερφός του έγινε ένας παγκοσμίου φήμης μυθιστοριογράφος. Όταν ενηλικιώθηκε, πολλά από τα προβλήματα υγείας του επιδεινώθηκαν, η σχέση του με τον πατέρα του διαλύθηκε, και ο νεαρός άντρας άρχισε να αντιμετωπίζει πολλές περιόδους κατάθλιψης και αυτοκτονικών σκέψεων.
Απελπισμένος να διορθώσει την κατάσταση του γιου του, ο πατέρας του νεαρού άντρα χρησιμοποίησε τις επαγγελματικές διασυνδέσεις του, προκειμένου να δεχτούν το γιο του στην Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ. Ευτυχώς, ο νεαρός άντρας ήταν έξυπνος. Μπορούσε να ανταπεξέλθει στο διάβασμα και τις εργασίες. Αλλά ποτέ δεν ένιωσε σπίτι του ή γαλήνη στο Χάρβαρντ. Μετά από μια ξενάγηση μια μέρα σε μια ψυχιατρική κλινική, ο νεαρός άντρας έγραψε στο ημερολόγιο του ότι είχε περισσότερα κοινά με τους ασθενείς από ότι οι άλλοι γιατροί.
Μη ικανοποιημένος με την ιατρική του εκπαίδευση, ο νεαρός άντρας έψαξε για άλλες ευκαιρίες μέσα στη Σχολή που μπορεί να του ταίριαζαν. Ήταν απελπισμένος. Ήταν πρόθυμος να δοκιμάσει οτιδήποτε, ακόμα και κάτι ριζοσπαστικό και εντελώς διαφορετικό.
Σύντομα ανακάλυψε μια ανθρωπολογική αποστολή στη ζούγκλα του Αμαζονίου. Ο νεαρός άντρας δήλωσε συμμετοχή, ενθουσιασμένος που θα έφευγε μακριά και θα ξεκίναγε από την αρχή, ίσως για να ανακαλύψει κάτι καινούριο κι ενδιαφέρον για τον κόσμο και τον ίδιο του τον εαυτό.
Εκείνες τις εποχές, τα υπερατλαντικά ταξίδια ήταν μακρινά, πολύπλοκα και επικίνδυνα. Αλλά ο νεαρός άντρας τα κατάφερε κι έφτασε μέχρι τον Αμαζόνιο. Εκεί σύντομα κόλλησε ευλογιά και λίγο έλειψε να πεθάνει μόνος στη ζούγκλα. Τον έσπευσαν πίσω στον πολιτισμό και η αποστολή συνέχισε χωρίς αυτόν. Κατά την ανάρρωση του από την ευλογία, οι πόνοι στην πλάτη του επέστρεψαν χειρότεροι από ποτέ. Ήταν εξαντλημένος από την νόσο, κολλημένος σε έναν ξένο τόπο μόνος χωρίς κανέναν τρόπο να επικοινωνήσει, και συνέχισε να υπάρχει σε μια καθημερινή κατάσταση πόνου.
Ο νεαρός άντρας κατάφερε να επιστρέψει σπίτι του σε έναν απογοητευμένο πατέρα, κοντά 30 ετών, ακόμα άνεργος, με μια αποτυχία σε ό,τι είχε δοκιμάσει, με ένα σώμα που τον πρόδιδε και που πιθανόν να μην βελτιωνόταν ποτέ. Παρά το κάθε πλεονέκτημα κι ευκαιρία που του είχε δοθεί στη ζωή, είχε αποτύχει σε όλα. Οι μόνες σταθερές στη ζωή του φαίνεται πως ήταν ο πόνος και η απογοήτευση. Ο άντρας έπεσε σε βαριά κατάθλιψη και σκόπευε να αφαιρέσει τη ζωή του.
Αλλά πρώτα, είχε μια ιδέα.
Έκανε μια συμφωνία με τον εαυτό του. Στο ημερολόγιο του , έγραψε ότι θα έκανε ένα πείραμα. Θα περνούσε έναν ολόκληρο χρόνο πιστεύοντας ότι ήταν 100% υπεύθυνος για ότι είχε συμβεί στη ζωή του. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, θα έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του για να αλλάξει τις συνθήκες, ανεξαρτήτως αποτελέσματος. Αν, έγραφε, στο τέλος του ενός χρόνου που θα αναλάμβανε την ευθύνη για τα πάντα στη ζωή του και θα δούλευε προκειμένου να τα βελτιώσει, αν τίποτα πραγματικά δεν είχε βελτιωθεί στη ζωή του εκείνη τη στιγμή, τότε θα ήταν ολοφάνερο ότι ήταν πραγματικά ανίσχυρος στις συνθήκες γύρω του. Και τότε μόνο θα αφαιρούσε τη ζωή του.
Το όνομα του νεαρού άντρα ήταν Γουίλιαμ Τζέιμς, ο πατέρας της Αμερικάνικης ψυχολογίας και ένας από τους φιλόσοφους με την μεγαλύτερη επιρροή των τελευταίων 100 ετών. Φυσικά, δεν ήταν τίποτα από αυτά ακόμα, αλλά θα γινόταν τα περισσότερα από αυτά λόγω του πειράματος του. Ο Τζέιμς, αργότερα θα αναφερόταν στο πείραμα ως την «αναγέννηση» του, και θα πιστώνει σε αυτό οτιδήποτε θα κατάφερνε αργότερα.
Υπάρχει μια συνειδητοποίηση από την οποία αναδύεται όλη η πιθανή προσωπική ανάπτυξη. Αυτή είναι η συνειδητοποίηση για την οποία είσαι υπεύθυνος για οτιδήποτε κάνεις στη ζωή σου, ανεξαρτήτως των εξωτερικών συνθηκών.
Το 1879, 15 χρόνια μετά αφού είχε κάνει τη συμφωνία με τον εαυτό του, ο Γουίλιαμ Τζέιμς, έδωσε ίσως την πιο διάσημη διάλεξη του, με τίτλο «Η θέληση να πιστέψεις».
Σε αυτήν, υποστήριξε ότι είτε θρησκευόμενος είτε άθεος, καπιταλιστής ή κομμουνιστής, ο καθένας είναι αναγκασμένος να υιοθετήσει αξίες σε κάποιο βαθμό πίστης. Ακόμα κι αν δεν πιστεύετε στην πίστη, αυτό από μόνο του είναι μια αξία που χρειάζεται πίστη. Συνέχισε λέγοντας, ότι αν όλοι πρέπει να έχουμε κάποια αξία, τότε μπορούμε όλοι να προσανατολίσουμε τους εαυτούς μας να έχουμε σαν αξία αυτό που είναι πιο ωφέλιμο για εμάς και τους άλλους.
Όταν γινόμαστε υπεύθυνοι για τις ίδιες μας τις αξίες, δεν χρειάζεται να πασχίζουμε άλλο να κάνουμε τον κόσμο να προσαρμοστεί στις ανάγκες μας, αντιθέτως μπορούμε να προσαρμόσουμε τις δικές μας αξίες ώστε να ταιριάξουν στις συνθήκες που αντιμετωπίζουμε στον κόσμο και τη ζωή.
Είναι αυτή η απλή επιλογή να αναλάβουμε την ευθύνη του εαυτού μας και των ίδιων μας των αξιών που μας επιτρέπει να αισθανόμαστε ότι έχουμε τον έλεγχο όλων όσων μας συμβαίνουν. Μας επιτρέπει να μετατρέπουμε τις αρνητικές εμπειρίες σε εμπειρίες ενδυνάμωσης. Είναι εντελώς αντίθετο – η ιδέα ότι είσαι υπεύθυνος για όλες τις φρικτές κακοτοπιές που σου συμβαίνουν μπορεί με κάποιον τρόπο να σε απελευθερώσει από αυτές – αλλά είναι αλήθεια. Η ευθύνη μας για τον εαυτό μας απελευθερώνει μια βαθύτερη ολοκλήρωση επιτρέποντάς μας να ερμηνεύσουμε ό,τι αντιμετωπίζουμε σε μια αξία που ανταποκρίνεται στις ανάγκες μας. Τα άτακτα παιδιά μας δίνουν την ευκαιρία να γίνουμε καλοί γονείς και να επιβάλλουμε την πειθαρχία και την ευθύνη. Μια απόλυση από τη δουλειά μας δίνει την ευκαιρία να πειραματιστούμε με νέα μονοπάτια σταδιοδρομίας που πάντα ονειρευόμασταν. Ένας τρομερός χωρισμός μας δίνει την ευκαιρία να κοιτάξουμε ειλικρινά τον εαυτό μας και πως η συμπεριφορά μας επηρεάζει τις σχέσεις μας με τους αγαπημένους μας.
Ναι, αυτές οι εμπειρίες ακόμα πονάνε σαν τρελές. Αλλά οι αρνητικές εμπειρίες είναι μέρος της ζωής. Η ερώτηση δεν είναι αν τις έχουμε ή όχι αλλά τι κάνουμε με αυτές. Η υπευθυνότητα μας επιτρέπει να εκμεταλλευτούμε τον πόνο μας για ενδυνάμωση για να μετατρέψουμε την ταλαιπωρία μας σε δύναμη, την απώλεια μας σε ευκαιρία.
Ο James ωστόσο δεν ήταν χαζός. Ήξερε ότι οι αξίες απαιτούν κάτι περισσότερο από το να τις πιστεύεις απλά. Δεν ξυπνάς απλά μια μέρα και αποφασίζεις ότι «Είμαι ένα χαρούμενο επιτυχημένο άτομο!» και γίνεσαι. Οι αξίες πρέπει να καλλιεργούνται, να δοκιμάζονται συνειδητά και να στεγανοποιούνται από την εμπειρία. Οι αξίες είναι άχρηστες αν δεν εμπεριέχουν κάποιου είδους πραγματικής εκδήλωσης, μερικό απτό όφελος υπό τη μορφή θετικής εμπειρίας.
Δεν μπορούμε πάντα να ελέγξουμε ότι μας συμβαίνει. Αλλά μπορούμε πάντα να ελέγξουμε α) πώς ερμηνεύουμε αυτό που μας συμβαίνει και β) πώς αντιδρούμε σε ό,τι μας συμβαίνει. Συνεπώς, είτε το αναγνωρίζουμε συνειδητά είτε όχι, είμαστε πάντα υπεύθυνοι για τις εμπειρίες μας. Επιλέγοντας να μην ερμηνεύσουμε συνειδητά τα γεγονότα στη ζωή μας αποτελεί από μόνο του μια ερμηνεία των γεγονότων στη ζωή μας. Επιλέγοντας να μην αντιδράσουμε στα γεγονότα στη ζωή μας αποτελεί από μόνο του μια αντίδραση στα γεγονότα στη ζωή μας.
Είτε μας αρέσει είτε όχι, αναλαμβάνουμε πάντα έναν ενεργό ρόλο σε ό,τι συμβαίνει με τον εαυτό μας. Πάντα ερμηνεύουμε την έννοια της κάθε στιγμής και κάθε γεγονότος. Πάντα δημιουργούμε αξίες για τους εαυτούς μας και του άλλους. Και πάντα επιλέγουμε τις ενέργειες μας βάσει αυτών των αξιών. Πάντα. Είτε το συνειδητοποιούμε είτε όχι, επιλέγουμε ήδη τις ενέργειες μας. Είμαστε ήδη υπεύθυνοι για τις αρνητικές εμπειρίες μας. Απλά δεν το συνειδητοποιούμε πάντα.
[1] Jeng, M. (2006). A selected history of expectation bias in physics. American Journal of Physics, 74(7), 578-583.
[2] Redelmeier, D.A., & Kahneman, D. (1996). Patients’ memories of painful medical treatments: real-time and retrospective evaluations of two minimally invasive procedures. Pain, 66(1), 3-8
[3] Kardash, C.M., & Scholes, R.J. (1996).Effects on preexisting beliefs, epistemological beliefs, and need for cognition on interpretation of controversial issues. Journal of Educational Psychology, 88(2), 260.
[4] Nickerson, R.S. (1998). Confirmation bias: A ubiquitous phenomenon in many guises. Review of General Psychology, 2(2), 175.
ΑΥΤΟΓΝΩΣΙΑ Πόσο καλά γνωρίζετε τον εαυτό σας; MARK MANSON
Copyright © MARKMANSON.NET
ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟ Σ.Ε.Ρ. :ΧΑΡΑ ΠΟΥΛΑΚΟΥ, ΜΕΛΟΣ Σ.Ε.Ρ. – ΕΘΕΛΟΝΤΡΙΑ
